
Dhimma Dr. Gammachuu Magarsaa irratti dubbachuun mirga saba Oromoo fi hundaawaa keenyaa ilaalchisee haala qabatamaa fi kabajaa waliin ilaaluu dha. Ammas, akkasumas, dandeettii fi gumaacha isaa Oromoof gaggeessan kanneen akka seenaa, aadaa, fi qabsaa’ummaa keessatti mul’atan yaadachuun barbaachisaa dha.
1. Dhimma Dr. Gammachuu: Maal Irraa Ka’e?
- Seenaa fi Gumaacha Isaa:
- Dr. Gammachuun qorannoo Oromoo, Gadaa, fi afaan Oromoo irratti hojjachaa ture.
- Barruulee isaa (“Hundee Oromummaa” fi kitaaba barsiisotaaf) Afaan Oromoo keessatti qophaa’e.
- Dargii bara 1979 keessatti hidhamee, du’aas itti murteeffame, garuu lubbuun isaa baafame.
- Dhimma Hiree Biyyaa:
- Wayyaanee fi mootummaan har’aa dhimma isaa dabarfachuu ykn xiqqeessuu fedhan.
- Kun rakkoo saba Oromoo hunda keessaa tokko—namoota dandeettii qaban hamilee, hidhaa, fi ajjeechaan dhiibuu.
2. Haala Ammaa: Maal Irratti Xiqqaachuun Barbaachisa?
- Hirmaannaa Saba Keenyaa:
- Dr. Gammachuun akka qabsaa’aa, barsiisaa, fi haayyuu Oromoo ta’e, waamicha keenya hunda keessatti yaadatamaa ta’uu qaba.
- Kanaaf, hamilee isaa fi gumaacha isaa akka seenaa keenyaa keessatti hin daganne gochuu qabna.
- Dhiibbaa Siyasaa:
- Namoonni Oromoo hamilee isaanii irratti dhiibbaa siyaasaa fudhatan (e.g., Prof. Asmarom Legesse, Obbo Jawar Mohammed) xiqqeessuu hin qabnu.
3. Yaada Dhiyaatan: Maal Gochuu Qabna?
✔ Kabajaa fi Yaadannoo:
- Barruulee, yuunivarsiitii, ykn mana barumsaa tokko maqaan isaa mudatu.
- Guyyaa yaadannoo (e.g., “Guyyaa Dr. Gammachuu”) gaggeessuu.
✔ Qorannoo Fiixaa: - Barruulee isaa Afaan Oromoo fi Ingiliffaan maxxansuun dargaggootaaf qopheessuu.
✔ Hirmaannaa Walabummaa: - Kitaaba isaa, qorannoo isaa, fi yaada isaa akka qabsoo bilisummaa Oromoo keessatti fayyadaman gochuu.
4. Dhiibbaa fi Furmaata
- Dhiibbaa:
- Mootummaan Ethiopia namoota Oromoo og-barruu fi qoratoonni xiqqeessuu fedha.
- Saboonni biroo dhimma kana irratti duukaa baasuu yaalu.
- Furmaata:
- Waliin jirruu fi sagalee keenyaa ol kaasuun dhimma kana diinaaf rifachiisuu.
- Qabeenya seenaa isaa (barruu, qorannoo) boonnaan nuuf qabuu.
5. Gorsa Waliigalaa
- “Dubbii kana keessatti hamilee saba keenyaa eeguu, hirmaachuu fi kabajuu qabna.”
- “Wayyaanee ykn namni biraa nu tuffachuuf yaalu, garuu seenaa keenya kan hin beekne yookaan daran nu xiqqeessuuf kan nu qopheessu ta’a.”
#DrGammachuu #SeenaaOromoo #KabajaaFiHundaa
“Namni seenaa isaa hin beekne, lafa isaa hin beeku.”
Dhiyaatan:
- Qoratoonni Oromoo: Dr. Gammachuun akka fakkeenyaatti fudhatamaa haa ta’u.
- Dargaggootni: Barruulee isaa dubbisaa, qorannoo isaa itti fufaa.
- Hawaasa Oromoo: Yaada isaa akka hin balleessine fi seenaa isaa akka hin dhiifne.
Yeroo dhimma kana irratti haasofnu, ofii fi saba keenya kabajaa, hamilee keenya eegaa, fi qabsoo itti fufuu qabna!