Sirnaafi Kabajaa Ayyaana Irreechaa Malkaa Soor

Malkaa Soor, Muddee 7, 2025 – Ayyaana Irreechaa Birraa hawaasa Oromoo magaalaa Mattuu fi naannolee godina Wallaggaa Lixaatti, bakka Malkaa Soor jedhamutti, kabajamaa jira.

Hirmaattoonni, kanneen keessatti Abbootii Gadaa, Haadholiin Siinqee, Qeerroon dargaggoo fi Qarreewwan jaarsa dabalatan, imala guddaa ta’een gara malkaa eegaluu jalqaban. Ummanni duudhaa uffatee, faana aadaa isaa waanuma fayyaduun gara iddoo ayyaanaatti imale.

“Duudhaa fi aadaa keenya ganama kana dhalootaaf dabarsina,” jedhaan tokkoon irreeffattootaa.

Yeroo fi Hiikkaa Isaa

Irreechi Malkaa Soor kun, akkuma ayyaannichi adda addaa biyyattii keessatti kabajamuu isaatiif, baca’aa xumuramuu, yeroo booqaa birraa bariitutti kabajama. Haala qilleensaa naannoo kanaatiif, Irreechi kun ji’a Sadaasaa (Muddee) keessatti, yeroo birraa dhumaatti, kabajama. Kanaafuu, waqtiin isaa ayyaannolee birraa naannolee birootaa caalaa xiqqaa itti dabaluu isaatiin mul’ata.

Kaayyoo Ayyaanaa: Galatafi Eebba

Kaayyoon baay’ee guddaan ayyaana kanaa galata Waaqaa galchuufi eebba fuul-duree kadhachuudha. Himootni eebbichaas:

“Yaa Waaqaa, dhagayaa kadhaa keenyaa, ifa baasaa nu baastee, sanyii facaasaa nuu biqilchitee, yeroo nagaa nuuf kenniteef, galata siif haa gahu.”

Eebbi fuul-durees:

“Midhaan alaa ga’e namaafi simbira wajjin nu soori, bara nagaa kan quufaa nuuf godhi, yaadaafi hawwii keenya nuuf guuti.”

Seenaa Dhoowwuudhaan Deebi’uu

Akka jaarsalleen ibsanitti, dhiibbaa siyaasaa sirnoota darbanii irraa ka’een, ayyaanni kun jaarraa hedduuf akka hin kabajamne ittifamaa ture. Haa ta’u malee, bara 2000 irraa eegalee, kan kabajamu ta’uu jalqabe. Kana booda waggaa-waggaadhaan kabajamaa jiraachuun itti fufe.

Kabajni kunis guddina isaa booda, haaromsa Sirna Gadaa Iluu bara 2007 fi Kabajaa Waggaa 1ffaa Sirna Gadaa Iluu bara 2008, bakka keessummaa ol’aanoon Malkaa Sooritti ta’een, haala ho’aafi miidhaagaa ta’een geggeeffame. Kun immoo dhaabbannaa ayyaanaa cimee, waggaa-waggaadhaan itti fufuun murteesse.

Sirna Faarfannaa fi Eebbichaa

Qindoomina ayyaanaa keessatti, irreeffattoonni marga jiidhaa fi abaaboo birraa harkaa qabatanii farsaa gara lagaa deemu:

“Ilil yaa Mareewoo, Mareewoo…
Alaa manaa nuuf toli, yaa Ayyooleeyoo…
Mee nutti araarami, yaa Ayyooleeyoo…”

Eebbi xumuraas, Abbaan Gadaafi Haadholiin Siinqee:

“Yaa Waaqaa, Birraa kanaan nu geesse, isa dhufuus nu gahi.”
“Yaa Waaqaa, akkuma mukka Odaa filatte guddifte, Ummata Oromoos akkasuma guddisi.”
“Yaa Waaqaa, qabbana Odaa jala dhaabbannee si kadhanna; qabbana kee nuuf buusi.”
“Yaa Waaqaa, akkuma umrii muka kanaa dheeressite, umrii keenyaas dheeressi.”

Irreechi Malkaa Soor, seenaa dhoowwuudhaan deebi’uu, aadaa dhalootaaf dabarssuu, fi nagaa Waaqaafi biyyaa waliin jiraachuuf yaadannoo guddaa ta’uun, kabajamaa jira.